آیین نامه وجین کتابخانه

وجین جریان معکوس گزینش مواد است و باید با همان ظرافت ها و حساسیت ها بدان نگریسته شود. در وجین به دنبال منابع زاید و بدون استفاده بوده تا از مجموعه خارج شده و فضای لازم برای رشد مجموعه فراهم گردد. با توجه به اهمیت موضوع، لازم است معیارهای علمی برای این کار در نظر گرفته شود.

تعریف وجین:

وجین فرایندی است که از طریق آن کتاب های زاید و یا بی استفاده و یا لوح های فشرده غیر قابل استقاده از مجموعه خارج و به انبار منتقل می گردد. به این وسیله از انباشته شدن منابع زاید و بی استفاده جلوگیری نموده، فضای لازم برای منابع جدید و رشد مجموعه فراهم می گردد.

معیارها و ضوابط وجین کتابها:

1.وضع ظاهری: کتاب های مندرس را می توان از مجموعه خارج کرد. اما در صورتی که از کتاب های پُر مراجعه باشند باید با نسخه های جدید جایگزین شوند.

2. نسخه تکراری: این مورد مربوط به کتابهایی است که بنا به شرایط و موقعیت زمانی از عناوین پر مراجعه بوده، اما در شرایط فعلی اهمیت موضوعی خود را از دست داده‌اند و یک یا دو نسخه از آن کفایت میکند.

3. ویرایش های کهنه تر و منسوخ: این معیار بیشتر در خصوص کتابهای علمی صدق می کند که ویرایش قدیمی با ورود ویرایش جدیدتر منسوخ می گردد.

4. محتوای قدیمی و کم ارزش: بعضی از کتابهای علمی (همچون کتب کامپیوتری) به مرور زمان ارزش خود را از دست می دهند و پس از مدتی منسوخ می گردند.

5. میزان استفاده: با بررسی تعداد دفعات استفاده یا به امانت رفتن یک کتاب می‌توان دریافت که چه کتابهایی بسیار کم استفاده و یا بی‌استفاده‌اند (قابل ذکر است که این کتب نیز به علت اشغال فضای کتابخانه وجین می‌گردند، کتب ارزشمند از معیار فوق خارج است).

معیارها و ضوابط وجین لوح های فشرده:

1- لوح های فشرده مخدوش : لوحهای فشرده مخدوش را که در حین اجرا دچار مشکل می شونــــد را می‌توان پس از بازدید و اطمینان از نقص ، از مجموعه خارج نمود و به جای آن نسخه جدید تهیه نمود.

2- ویرایش های کهنه و منسوخ : در برخی لوح های فشرده علمی و آموزشی ممکن است مطالب کهنه شده باشد و اعتبار و مقبولیت خود را از دست داده باشد، که در این موارد لوح های فشرده مرتبط با آن از مجموعه خارج می‌گردد.

3- نسخ های تکراری : در صورت وجود نسخه های زیاد از یک عنوان لوح فشرده می توان آنها را وجین نمود.

4- میزان استفاده : چنانچه میزان استفاده و امانت لوح های فشرده ای بسیار کم و یا بی استفــــاده باشد می توان آنها را وجین نمود.

5- ویروسی بودن: در صورتی که برخی از لوح های فشرده ویروسی باشند و سبب آسیب رسیدن به رایانه¬های کاربران گردند،‌ می توان آنها را از مجموعه خارج نمود.